NHỮNG KHÓ KHĂN TRONG CUỘC ĐỜI

Những Khó Khăn trong đời tự bản chất như một định luật tự nhiên để phát triển và thăng tiến cuộc sống. Khó Khăn nào cũng đòi hỏi phải VƯỢT QUA để thể hiện chức năng, vai trò, trách nhiệm, công việc và mọi quan hệ một cách tốt nhất có thể. Dù nhận thức rằng Khó Khăn như một điều kiện cần thiết để phát triển và hoàn thành nhiệm vụ, nhất là để thể hiện nhân cách và tính cách của riêng biệt của mình, nhưng đứng trước Khó Khăn ai cũng ngại ngùng, lo âu, than vãn và nhiều khi sợ hãi hoặc chán nản, chùn bước, buông xuôi.

Mức độ phản ứng này tùy thuộc vào tính chất của từng vấn đề, từng sự việc, so với khả năng làm chủ và tâm tính của mỗi người. Những ai đã từng quen chiến đấu và chiến thắng, khi đứng trước khó khăn sẽ cảm thấy nhẹ nhàng hơn. Khó khăn nào cũng tuỳ thuộc ở sự phát khởi của chủ thể và đối tượng, nhưng quan trọng nhất là từ chính bản thân mình. Ai cũng đã quen với câu châm ngôn của Nguyễn Thái Học : “Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi, nhưng khó vì lòng người ngại núi e sông”. Tuy nhiên nó còn phức tạp hơn nữa trong chính lòng người: Khó Khăn càng lớn khi ước vọng càng cao. Khó Khăn càng nhiều khi khả năng chuyên môn càng ít. Khó Khăn càng nặng nề khi cái nhìn nội tâm càng lệch lạc. Khó Khăn càng không thể vượt qua khi khả năng làm chủ bản thân càng thiếu.

Khó Khăn như một thách đố, một sự gạn lọc và thanh tẩy để phong phú hoá đời sống tinh thần, bằng cách quân bình lại những khát vọng, bằng cách kiến tạo một khả năng sâu rộng hơn, bằng cách chỉnh đốn lại đời sống nội tâm và làm chủ bản thân. Vì thế sự vượt qua những khó khăn trước tiên đòi hỏi sự vượt qua chính mình. Đó là nền tảng nhân bản trong mọi chiều kích của cuộc sống. Đó chính là quyền “làm chủ” vũ trụ mà Thiên Chúa ban cho con người ngay từ khi tạo dựng. Quyền “làm chủ” này trước hết nơi chính bản thân con người, đó là làm chủ được chính mình. Ngay từ khởi đầu con người sống hài hoà với Thiên Chúa (St 3, 5. 9-10), với chính mình (St 3, 7), với tha nhân (St 3, 11-13) và vạn vật (St 3, 17.19). Tất cả vẻ hoà điệu của sự công chính nguyên thủy này là kế hoạch của Thiên Chúa nơi con người, mặc dù đã bị suy yếu do tội nguyên tổ, nhưng vẫn đạt đến một đỉnh cao của đời sống tâm linh nhờ on cứu độ của Đức Kitô. Mạc khải này cũng được khám phá thấy nơi Khổng Nho trong sự hoà hợp THIÊN - ĐỊA - NHÂN của một hữu thể nhân sinh lý tưởng.

Do đó Khó Khăn trước tiên nội tại trong chính con người và hoàn toàn tuỳ thuộc vào tâm thế của con người. Nhưng tự bản chất, khó khăn có đó như một sự mời gọi vượt lên chính mình để đạt tới mục đích chân chính của từng vấn đề và sự việc. Nó như một sự mời gọi triển nở nhân cách trong mọi chiều kích tương quan của cuộc sống. Chấp nhận cuộc sống và nhiệm vụ là chấp nhận Khó Khăn. Mỗi Khó Khăn được vượt qua sẽ biến thành niềm vui và ân phúc. Có khó khăn là có dấu hiệu chuyển biến. Chuyển biến sẽ tích cực với cái nhìn tích cực. Khó Khăn đôi khi làm ta chột dạ, cảm thấy mệt mõi, nặng nề…nhưng không bao giờ là một cản trở đối với những tâm hồn đoan chính. Sự đoan chính được thể hiện ở chỗ càng ngày càng làm chủ được chính mình. Càng làm chủ được chính mình thì càng mở rộng được khả năng thống nhất, và điều hợp mọi diễn biến trong sự hài hoà và ăn khớp, mạch lạc với nhau như một công trình nghệ thuật được tác tạo từ chính tâm hồn mình. Những Khó Khăn ngoại tại chỉ là phụ thuộc khi đã khuất phục được những khó khăn nội tại. Napoléon đã từng nói : “ Khuất phục cả thế giới thì dễ hơn là khuất phục chính mình”.

Trong công cuộc tiến hoá QUI THẦN không ngừng củ vũ trụ, vạn vật và con người, Khó Khăn như một tiến trình biện chứng (Teihard de Chardin) để phát sinh một hệ quả hoà hợp và trở thành. Tiến trình này được xác lập như sau: sự việc hay sự kiện như một chủ đề; khó khăn như một phản đề; vượt qua như mộ hợp đề tương tác và tương ứng do Chủ Thể. Sự kiện và Khó Khăn càng lớn thì mức độ Vượt Qua càng rộng. Tiền Đề và Phản Đề càng cao thì Hợp Đề càng sâu. Tuy nhiên Vượt Qua sẽ là một thất bại nếu Chủ Thể không có khả năng Điều Hợp một cách tương ứng và tương tác, nghĩa là khả năng làm chủ và vượt qua chính mình.

Cái nhìn Vũ trụ học và Hữu thể học này càng đúng hơn nữa với phân tích chiều sâu của Tâm lý học. Trong đó, con người là một hữu thể TRỞ THÀNH trong tiến trình hoàn thành. Tiến trình này cho thấy quá trình biện chứng tâm lý của những giằn co, trăn trở, thao thức và nổ lực vươn lên không ngừng để vượt qua những Khó Khăn từ trong chính mình. Điều này ta thấy rất rõ nơi con người Đức Giêsu khi Ngài tuyên bố: “…tôi không tìm cách làm theo ý riêng tôi, nhưng theo ý Đấng đã sai tôi” (Ga 5, 30). Và rồi tiền đề này đã phát sinh một phản đề tổng hợp ở đỉnh cao nhất của mọi Khó Khăn khi Chúa Giêsu phải đối diện với Thập Giá (theo ý Đấng đã sai tôi) : "Lạy Cha, nếu có thể được, xin cho con khỏi phải uống chén này. Tuy vậy, xin đừng theo ý con, mà xin theo ý Cha." (Mt 26, 39; Lc 22, 42) : Một sự chiến đấu cao độ để vượt qua Khó Khăn và làm chủ chính mình đến độ đổ mồ hôi máu, để có thể phát sinh một Hợp Đề TRỞ THÀNH ơn cứu độ cho mọi người.

Chỉ trong sự kết hợp mật thiết với Chúa người ta mới có “tài tháo gỡ những Khó Khăn” như Đanien ngày xưa (5, 16). Chỉ với tình yêu say mê dấn thân và phục vụ, đặt ý Chúa lên trên hết mọi sự, người ta mới có can đảm và sức mạnh để vượt qua chính mình, vượt qua những Khó Khăn như một lời mời gọi khám phá một vùng đất phì nhiêu cho đời sống tinh thần của mình và của anh chị em mình. Ở đây không chỉ nói đến những khó khăn tự nhiên, bình thường, nhưng đặc biệt còn là những Khó Khăn lạ thường và bất thường do sức mạnh của bạo lực và sự dữ gây nên. Tất cả đều không nằm ngoài chương trình quan phòng của Thiên Chúa, Đấng đã thấy trước mọi sự và luôn sát cánh với những ai cậy trông tin tưởng vào Ngài trước mọi diễn biến Khó Khăn của cuộc đời, để từ đó chính Ngài làm nên những công trình mới cho một cuộc tiến hoá nhân sinh trọn vẹn, đã được trù liệu bằng Kế Hoạch Tình Yêu của Ngài trên mọi loài thụ tạo, và đặc biệt trên mỗi con người.

Lạy Chúa là Niềm Vui trong mọi nỗi Khó Khăn của cuộc đờ con. Chính nhờ những khó khăn mà con biết sống gắn bó với Chúa hơn. Khó Khăn như một người bạn đồng hành rất khó tính nhưng cũng rất dễ thương của con trong cuộc đời, vì nó đem lại cho con và mọi người biết bao lợi ích, dạy cho con biết bao giáo huấn khôn ngoan, truyền thụ cho con biết bao kinh nghiệm sống, đem lại cho con biết bao điều mới lạ và thú vị trong cuộc đời…Khó Khăn như là một hành trang Thập Giá hằng ngày để gột rửa bản thân con và để con mang Chúa đến trên mọi nẻo đường đời. Xin tôn vinh và chúc tụng Chúa trong mọi nỗi Khó Khăn của cuộc đời con.

LM. Thái Nguyên.

->Đọc thêm...